Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, Strateji Geliştirme Başkanlığı’nca düzenlenen İstinaf Mahkemeleri 1. Değerlendirme Toplantısı’nda Türkiye genelinde 7 İstinaf Mahkemesi’nin 6 aydır faaliyette olduğunu, 8 mahkemenin de 2 yıl içinde açılacağı müjdesini verdi. İstinaf mahkemelerinin çalışma düzenleri ve bu konudaki beklentilerle ilgili değerlendirme yapan Bakan Bozdağ’ın konuşması şu şekilde:
İSTİNAF MAHKEMELERİ
İnanıyorum ki 2 günlük toplantı boyunca yapılacak sunumlar, değerlendirmeler, eleştiriler 6 aylık uygulamasını gördüğümüz İstinaf Mahkemelerinin daha etkin, verimli, başaralı ve milletimizin beklentilerine daha uygun kararlar almalarına ve adaletin makul sürede daha doğru tecellisine büyük katkı sağlayacak ve yargıya güveni, yargı hizmetlerinden memnuniyeti daha üst noktalara taşımasına büyük destek verecektir. Adalet Mülkün temelidir. Devlet adaletle kaimdir ve daimdir, eğer adalet doğru tecelli etmezse o zaman devleti de mülkü de ayakta tutmak ve uzun süre yaşatmak mümkün değildir. Adaleti ayakta tutan, kaim ve daim kılan sizlersiniz. Sizlerin vereceği adil ve doğru kararlardır. Onun için de yargı sistemi içerisinde İstinaf’ın faaliyete geçmesini biz her açıdan ele alırken, en önemli gördüğümüz yer adil yargılanma hakkına istinaf mahkemelerinin yapacağı büyük katkıdır. Yargılamaların makul sürede sonuçlanması, adaletin doğru tecelli etmesi, istinaf mahkemelerinin faaliyet geçmesiyle daha üst düzeyde gerçekleşecektir.Çünkü ilk derece mahkemesinden gözden geçen, delilleri değerlendirilen doğrusu eğrisi tespit edilen hukuka uygun olduğuna karar verilen bir süreç var ve bu sürecin sonu bir karar ve gerekçeyle bağlanıyor.
HEYETLİ MAHKEME
Daha sonra istinafa geldiği zaman bu sefer ayrı bir mahkeme. Heyetli bir mahkeme daha tecrübeli hakimlerden oluşan bir mahkeme bu kararı ele alacak ve değerlendirecektir. Sonuç bir karar verecektir. Bu neyi sağlayacak? Birinci derece mahkemede verilecek kararın eksiği varsa tamamlanmasını, yanlışı varsa düzeltilmesini ve yargılamanın da kısa süresinde sona erdirilmesini kararın adil ve doğru olmasını sağlayacak. Bu açıdan İstinaf mahkemelerinin hukuk sistemi içerisinde çok önemli bir fonksiyonu yerine getireceğine yürekten inanıyorum.
YENİDEN HÜKÜM KURABİLME YETKİSİ SADECE İSTİNAF’TA VAR
İstinaf mahkemelerinde işin esasına girip hem vaka denetimi hem de hukuksal bir denetimi yapabilme imkanına sahip. İlgili kanun maddesine baktığımız zaman bir ilk terece mahkemesi gibi dosyayı eline alıp, yeniden hüküm kurabilme yetkisi sadece İstinaf’ta var. Bu yönüyle baktığınız zaman İstinaf hem Danıştay’da hem de Yargıtay’dan daha güçlü bir hukuksal yetkiyle donatılmıştır.
MİNİ YARGITAY, MİNİ DANIŞTAY DERSEK DOĞMADAN ÖLDÜRMÜŞ OLURUZ
Eğer ilk derece mahkemelerin verdiği kararları ele alan İstinaf Mahkemeleri yasanın kendilerine tanıdığı bu yetkiyi yerinde doğru bir şekilde kullanırlarsa istinaf kuruluş amaçlarına daha büyük hizmet etmiş olacaktır. Eğer İstinaf Mahkemeleri biz mini Yargıtay’ın mini danıştayız derse vaka denetimi yapmayı ihmal edip, daha ziyade hukuksal denetimle yetinip Yargıtay ve Danıştay gibi dosyaları bozup bozup mahkemelerine gönderirse ve bu oranda çok üst düzeyde gerçekleşirse o zaman İstinafları biz doğmadan öldürmüş oluruz. Bütün İstinaf Mahkemesi başkan ve üyelerine savcılarımıza buradan rica ediyorum ve diyorum ki kanunda size tanınan yetkileri uygulamaktan lütfen çekinmeyin. Bize gelen ilk verilere göre bozarak geri gönderme oranı yüzde 45. Bu çok büyük rakam, bunu aşağı çekmemiz son derece önemlidir. Çünkü biz bütün dosyaları Yargıtay gibi Danıştay gibi mahalliye gönderdiğimizde sistemi tıkarız. Arkadaşlarımızdan bu konuda hassasiyet göstermelerini bir numaralı eksikliğimiz burada yatıyor.
2019’DA HEPSİ FAALİYETTE OLACAK
Şu anda Türkiye’de 7 yerde adli ve idari istinaf mahkemelerimiz faaliyete başlamış durumda. Önümüzdeki zaman içerisinde adli istinafı 15’e çıkarmayı hedefliyoruz, ağırlaşan iş yükünü de dikkate alarak dosyaların her ay ne kadar istinafa intikal ettiğine de bakarak önümüzdeki zaman dilimi içinde istinaf mahkemelerindeki iş yükünün ne kadar artacağını kestirebiliyoruz. Bu kestirme nedeniyle de önümüzdeki zaman içerisinde ya bazı yerlerde istinafın daire sayılarını arttırma yoluna gideceğiz ya da yeni istinaf mahkemelerini faaliyete geçireceğiz. Zaten açık olan istinaf mahkemeleri binaları da tamamlanmış olmaları bakımından bir sorunumuz yok. Yeteri kadar hakim ve savcı sayımız bulunduğunu ifade etmek isterim. Önümüzdeki zaman içinde bunları kısım kısım hayata geçireceğiz. 2017 içinde adli istinaftan bazılarını faaliyete geçireceğiz, 2018’de de diğer bir kısmını, 2019’a geldiğimizde bütün istinaf mahkemelerini Türkiye’nin dört bir yanında faaliyete geçirmiş olacağız. Şimdiden bunların da hayırlı ve uğurlu olmasını temenni ediyorum.
8 İLE MÜJDE VERDİ
Adana, Bursa, Diyarbakır, Kayseri, Konya Sakarya, Trabzon ve Van illerindeki istinaf mahkemeleridir. Belki bunları duymak isteyenler olur. Çünkü çok soruyorlar. Bir kez de burada bu illerimizin isimlerini vermekte fayda gördüm.
SONUÇLAR ÖNÜMÜZÜ AYDINLATACAK
İnanıyorum ki burada ortaya çıkacak görüşler bizim birbirimizin yolunu aydınlatmaya büyük katkı sağlayacaktır. Biz bakanlık olarak burada sizlerin eleştiri ve önerilerinizi dinledikten sonra bunların gereğini yapmak için hızlıca çalışacağız, hızlı adım atacağız çünkü kaybedecek zamanımız yok. İnşallah referandum sürecinin hemen arkasından burada ortaya çıkan önerilerden yasa değişikliği gerektirenleri yasal değişikliklerini süratle gerçekleştireceğiz. Toplantıdan önce arkadaşlarımıza ilk derece mahkemelerine bir sorarım, istinaftan beklentileri nedir, istinaf sürecinde yaşadıkları sorunlar onlara dair çözüm önerileri nedir? İstinaf mahkemelerimize ayrıca bir soralım; onları yaşadıkları sonular ve çözüm önerileri nedir onu da alalım. Yasayı özellikle soralım. Yasalardan kaynaklı sorunlarımız nedir çözümleri nedir bunları da alalın ve bunun üzerine bir çalışma yapalım. Şu anda bizim elimizde çalışmaların çıktısı olarak bir sonuç var. Ama burada bu işi yapanlarla yüz yüze değerlendirmelerden sonra buna nihai sonucu verecek ve çalışmamızı hızlandırarak inşallah şubat ayı içinde mümkünse Bakarlar kuruluna bu kanun tasarısını göndereceğiz ve referandum sürecini de dikkate alarak referandumdan sonra süratli bir şekilde hayata geçireceğiz. Yasadan kaynaklı sorunları çözme noktasında hiçbir sıkıntımız olmayacak. Onun sözü bize aittir, gerini yapmakta bizim vazifemizdir. Sizin uygulamalarınızdan kaynaklanacak sıkıntıları bizim çözebilme imkanımız yok.
TARİHİ GÖREV YAPIYORLAR
Uygulamadan kaynaklanacak sorunları ancak ve ancak siz çözebilirsiniz. Daha önce de ifade ettim bir kez daha söylemek istiyorum. İstinaf mahkemelerinde görev yapan hakim ve savcılarımız tarihi bir görev yapıyorlar. Çünkü ilk istinaf mahkemesi başkanı, ilk istinaf daire başkanı olmak, ilk başsavcısı, savcısı olmak bu ilkler bakımından tarihtir. Tarihi kıymete haizdir. Arada olanlar bakımından tarihi bir değeri yoktur, çünkü ilkler her açıdan önem arz ediyor. Siz nasıl bir yol açarsanız sizden sonra gelenler o yoldan yürüyecektir. Siz ne kadar doğru işler yaparsanız sizden sonra gelenler onların üstüne daha doğrularını koyarak doğruları çoğaltacaktır. Ben o yüzden sizlerin büyük fedakarlık gösterdiğini görüyorum. Yeni yolu arkamızdan gelenler için büyük bir fedakarlık ve titizlik içinde olduğunuzu görüyorum, takip ediyorum. Bundan sonraki süreçte de bu fedakarlık ve titizliğinizden vazgeçmeden işi daha noktaya taşıyacağınıza da inanıyorum.
NOT VERMEK MORAL BOZMAK İÇİN DEĞİL
Bildiğiniz gibi yasal değişikler sonucunda hem Yargıtay’ın hem de Danıştay’ın karar veren hakim ve savcılarda ‘Not verme’ usulünü getirdi. Bu not çok önemli. Onların verdikleri kararları, değerlendirme bakamından çok önemli. Hakimlerimizin savcılarımızın kendilerini değerlendirmesi bakımında çok önemli. Bir tavsiyem olacak takdir sizin ama, pek çok yeni hakim ve savcımız oldu yeni süreçte atamalar oldu, bu notları verirken bütün hakim ve savcılarımızdan biraz daha özen göstermelerini özellikle sicili yeni olanlara not verirken. Çünkü yeni göreve başlamış birisine hemen siz notun en kötüsünü verdiğinizde o işi yapma moralini çok ciddi şekilde bozarsınız. Not vermek moral bozmak için değil, esasında onu motive edip işi daha fazla asılmasını sağlamak için çok önemlidir. Ama benim moralimi bozacaksa çok kötü noktaya getirecekse o zaman benim daha verimli olmamı engelliyor demektir. Takdirlerinize karışmak istemem ama bu konuda eleştiri geliyor. Bütün arkadaşlarımızdan bu konularda morali bozmadan ama hak ettiği neyse onu da takdir hakkımızı kullanırken azami limitlerde kullanarak yol göstericiliğimizi öğretmenliğimizi çok iyi yaparız diye düşünüyorum. Bütün arkadaşlarım hassasiyet gösteriyor mutlaka ama ben bir kez daha burada bunun altını çizmekte fayda gördüğümü ifade etmek isterim.
Toplantıya, Danıştay Başkanı Zerrin Güngör, Adalet Bakanlığı Bakan Yardımcısı Bilal Uçar, Adalet Bakanlığı Müsteşarı Kenan İpek, Yargıtay Başkan Vekili Abdulhalik Yıldız, HSYK Başkan Vekili Mehmet Yılmaz ve üyeleri, Adalet Bakanı Müsteşar Yardımcıları Basri Bağcı, Selahattin Menteş, Yüksel Kocaman, Mustafa Erol, Musa Heybet ile Türkiye genelinden İstinaf Mahkemeleri başsavcıları, hakimleri ve Cumhuriyet Savcıları katıldı.
Aktüel İntermedya / GÜNDEM